De oliebol

 

Aangezien ik ook dit jaar weer heb staan bakken, tuurlijk voor de buurtjes en natuurlijk ook voor mezelf, deze jaarlijkse traditie laat ik me niet ontnemen..

Natuurlijk doe ik het dit jaar helaas in zonnebloem olie, omdat de slaolie nergens te krijgen is, waar ik van baal die vind ik net iets lekkerder bakken, en tja zo heb ik het thuis geleerd, maar goed dan nu maar even anders, kijken hoe dit werkt.

Mijn lieve buren van op de hoek zijn verhuisd, dus ik heb ze beloofd dat ik toch nog snel even wat oliebollen bij ze breng, ik heb ook ergens het idee dat ze dat wilden, ze komen niet vaak langs en nu wilden ze even langskomen op oudejaarsdag dus ik zei ik kom wel even naar jullie toe dat is toch handiger dan dat ze bij mij komen, dan kan ik het zelf plannen hoe en wat.

Dus ik heb nog steeds mijn clubje fans voor de oliebollen... en heb er zoals elk jaar zin in

Toch was ik ineens nieuwsgierig waar nu het gebruik van de oliebol vandaan kwam, ik meende me iets te herinneren van dat het kwam omdat men aan het einde van het jaar dit maakte omdat men dan de restjes van het jaar gingen opmaken maar dat kan ik mis hebben, dus heb ik het maar even opgezocht , leve het internet en Heel Holland Bakt incluis oud recept voor oliebollen zoals ze vroeger werden gemaakt, maar daar waag ik me niet aan, ik hou het simpel en eenvoudig

De oorsprong van de oliebol

Tijdens oud & nieuw bakken we steevast oliebollen! De bakkers in Nederland draaien overuren en menigeen haalt op 31 december de frituurpan onder het stof vandaan. Met een ijsboltang doen vele thuisbakkers pogingen om mooie ronde bollen in het vet te laten zakken. André deed afgelopen zondag in de uitzending zijn best om zijn beroemde mooie gedrochten weer uit het vet te toveren. Waar komt de typisch Nederlandse olieboltraditie eigenlijk vandaan? Wij zochten het voor je uit!

Oliekoeck

De geschiedenis van de oliebol gaat behoorlijk terug in de tijd. Op een schilderij uit 1652 is de eerste oliebol al te zien en het eerste recept vinden we terug in het kookboek De Verstandige Kok uit 1667. Overigens was de eerste oliebol geen bol, maar een platte koek. Het deeg werd in een klein bodempje vet gebakken, waardoor ze hun platte vorm kregen. Wat opvalt is dat deze oliekoecken veel meer kruiden en rozijnen bevatten dan de oliebol van vandaag de dag. Er gaan bijna net zoveel rozijnen als bloem in het recept. Verder zit er kaneel, gemberpoeder, kruidnagel en zelfs amandelen in.

 Nieuwjaarstraditie

Oliekoeken werden vooral in de winter gegeten, omdat ze gemaakt werden van houdbare ingrediënten zoals meel, gedroogde vruchten, gist en olie. Bovendien bevatten ze veel calorieën en vulden ze goed, wat prettig was in tijden van schaarste en winterkou. In de late middeleeuwen ontstond de traditie onder arme mensen om na de jaarwisseling langs de deuren te gaan, om mensen een gelukkig nieuwjaar te wensen. In ruil voor de beste wensen kregen zij wat te eten. Vaak was dat een oliekoek. Pas in de negentiende eeuw kreeg de oliekoek de status van dé lekkernij tijdens oud & nieuw. Die rol wordt vandaag de dag nog in volle glorie omarmd.

 Van koek naar bol

De omslag van de oliekoeck naar de oliebol heeft vooral met de hoeveelheid olie te maken. In het achttiende-eeuwse kookboek De Volmaakte Hollandsche Keukenmeid werd voor het eerst een dubbele hoeveelheid olie geadviseerd, waardoor de koeken boller uit het vet kwamen. Later maakten bakkers het beslag luchtiger door de ingrediënten aan te passen. De komst van de frituurpan zorgde voor echte mooie ronde bollen. De Van Dale nam in 1868 voor het eerst het woord ‘oliebol’ op. En pas vanaf het begin van de twintigste eeuw hebben we het alleen nog over oliebollen en is de oliekoeck uit de taal verdwenen. Bij Heel Holland Bakt hanteren we tegenwoordig ook de term “mooie gedrochten”, met dank aan de bollen van André.

 Oliekoecken anno 1667 bakken

Zin om aan de bak te gaan met de ouderwetse oliekoeck? We hebben het recept uit De Verstandige Kok voor je opgezocht.

Benodigdheden

• 850 gram tarwebloem
• 1 eetlepel zout
• 3 eieren
• 1 theelepel suiker
• circa 0,65 liter melk
• 50 gram gesmolten boter
• 60 gram verse gist
• 800 gram rozijnen
• 1 á 2 goudrenetten
• 125 gram amandelen
• 1 eetlepel kaneelpoeder
• 1 theelepel gemberpoeder
• 1 theelepel gemalen kruidnagel
• 1,5 liter frituurolie

Bereiding

Meng de bloem, het zout, de eieren, de gesmolten boter en de gist met lauwwarme melk en voeg vervolgens de specerijen toe. Blijf roeren tot het beslag dik en kleverig is, het moet aan de lepel blijven hangen.

Week de rozijnen in warm water, laat ze uitlekken en droog ze op een doek. Kook de amandelen in water. Pel en droog ze en stamp ze fijn. Snijd de appels in kleine blokjes en roer het samen met de rozijnen en fijngestampte amandelen door het beslag. Laat het geheel ongeveer 1 uur rijzen op een warme plek.

Verhit een laagje olie in de pan (of frituurpan) tot het vet dampt. Als je bollen wilt, kun je ze net als oliebollen met een ijsboltang in het vet scheppen. Bak in 5 minuten gaar en goudbruin. Keer de bollen halverwege om.