Vanavond naar de film geweest met Els, we zagen het voorfilmpje en het leek ons een mooie film. Toch is het een beetje een slappe film vonden wij, wel boeiend, wel mooi om te zien dat het verstand iets wil maar het gevoel dat niet trekt, dat daardoor zoveel mis gaat in een mensenleven.. mooi gespeeld maar geen film die voor mij hoge ogen gooit
recensie van de film:
Regie: Thomas Vinterberg | Cast:
Trine Dyrholm (Anna), Ulrich Thomsen (Erik), Lars Ranthe (Ole), Martha
Sofie Wallstrøm Hansen (Freja), Helene Reingaard Neumann (Emma), Fares
Fares (Allon), Magnus Millang (Steffen), Julie Agnete Vang (Mona), Anne
Gry Henningsen (Ditte), e.a. | Speelduur: 111 minuten | Jaar: 2016
Zijn
vrouw Anna is dolenthousiast en ziet allerlei mogelijkheden in het
landhuis dat ze geërfd hebben van zijn vader, Erik twijfelt nog. "Je
raakt elkaar kwijt in een groot huis." Niet alleen is het veel te duur,
het is ook veel te groot voor het echtpaar en hun tienerdochter. Zij
vindt de oude, karakteristieke villa een fantastisch huis, dat gevuld
kan worden met fantastische mensen. Ole, bijvoorbeeld, hun linksige
vriend. Ole heeft wel zin, maar geen geld en dus moeten er nog meer
vrienden aan te pas komen. Voor Anna en Erik het goed en wel doorhebben
is een heuse commune geboren, een noviteit nog in het Denemarken van
1975. De intellectuele club heeft de perfecte plek gevonden voor hun
idealen van onvoorwaardelijke liefde en saamhorigheid. Maar het duurt
niet lang of de realiteit komt binnensijpelen en het gezin moet erkennen
dat papa gelijk had: dat ze elkaar inderdaad kwijt beginnen te raken.
Thomas Vinterberg (1969) weet waarover hij spreekt. De Deense regisseur, bekend van Festen en Jagten en Engelstalige uitstapjes als Far from the Madding Crowd,
is zelf opgegroeid in een commune. Een tijd die hij als een sprookje
heeft ervaren – behalve tijdens die periode in de maand waarin de
vrouwen in huis menstrueerden. Hij verklaart er veel bier en genitaliën
te hebben gezien en ook het nodige leed, maar het is vooral de warmte en
de verbintenis die hem het meest is bijgebleven. Het is aan zijn
nieuwste film af te zien.
Kollektivet is na Submarino (2010) en Jagten
(2012) de derde samenwerking tussen regisseur Vinterberg en
scenarioschrijver (maar ook regisseur) Tobias Lindholm, die deze maand
met zijn eigen Krigen in de filmzalen te zien was. Het sombere Submarino en het genadeloze Jagten bewezen al eerder dat hun samenwerking tot de meest vruchtbare van de hedendaagse Deense cinema behoort.
Opnieuw
is het scenario uiterst effectief. Vinterberg en Lindholm hebben maar
een paar pennenstreken nodig om elk van de bewoners neer te zetten – en
tegen elkaar op te zetten. Het drama is niet alleen een weergave van een
tijdperk en van een generatie, het is ook een portret van menselijke
relaties. De twee zijn ultieme observatoren van de mens en zijn sociale
gedrag. Wat Vinterberg doet is hechte gemeenschappen onder druk zetten:
in Festen ruïneert de onthulling van een familiegeheim dat wat een groot feest had moeten zijn, in Jagten ontketent een misverstand een kolossale hetze binnen een klein dorp. Idylles die onverbiddelijk uiteenspatten. Ook in Kollektivet
wordt de façade getoond en de spanningen achter de façades: de hoop in
een sprookje en dat wat er van het sprookje werkelijk waar is. Ook al
heeft hij de teugels van het mede door hem geformuleerde
Dogme95-manifest laten vieren; de Deen is het nog altijd om
waarachtigheid te doen.
Niet dat Vinterberg de mensen
binnen deze commune spaart, verre van zelfs, maar waar hij in het
verleden weinig genade kende voor zijn personages, lijkt hij hier minder
hardvochtig. Kollektivet is warmer dan gewoonlijk. Geestiger
ook. De humor geeft Vinterbergs doorgaans vaak aardedonkere universum
wat meer lucht en biedt de kijker kans zich met de verschillende
personages te vereenzelvigen. Het huis voelt werkelijk aan als een warm
nest en de bewoners als een hechte familie. Er is meer ruimte voor
ontroering en het drama is poëtischer dan we van de Deen gewend zijn,
zowel qua vorm als wat betreft subtekst. Scherp blijft hij echter
altijd.
Anna krijgt het het zwaarst te verduren. De
initiator en mater familias van de commune ziet niet alleen haar dromen,
maar ook haar werkelijke leven in duigen vallen. Als duidelijk wordt
wat haar droombeeld in werkelijkheid betekent, raakt ze verteerd door
verdriet. Ze wordt prachtig vertolkt door actrice Trine Dyrholm (In a Better World, A Royal Affair), die al eens met Vinterberg (en met Ulrich Thomsen, die haar man speelt) samenwerkte in Festen. Haar spel in Kollektivet
werd bekroond met de Zilveren Beer voor Beste Actrice op de Berlinale.
Ook de jonge Martha Sofie Wallstrøm Hansen ontroert als haar
filmdochter.
In zekere zin vertoont Kollektivet overeenkomsten met het Vlaamse Belgica
van Felix van Groeningen, dat vorige maand uitkwam. Beide filmmakers
lieten zich inspireren door de ongewone en excentrieke leefomgeving van
hun vroege jeugd: het warme nest van de leefgemeenschap in het geval van
Vinterberg en de wonderlijke wereld van de familiekroeg in het geval
van Van Groeningen. Die laatste verklaarde met Belgica zijn meest persoonlijke film tot nu toe te hebben gemaakt. Ik durf te wedden dat dat voor Vinterberg ook geldt.
