Skin (film)

Soms koop je films en besef je niet dat je een juweeltje in handen hebt. Een film die zoveel vragen oproept dat je je afvraagt waar zijn de antwoorden gebleven. Hoe is het mogelijk dat er zoveel onbegrip is, dat er zoveel mis is in de wereld, waarom zijn mensen zo hokjes denkend. Het is in deze film allemaal aanwezig.. de starheid, het vechten, het verdriet, het verlies.. zo aangrijpend. dat ik het een film vind die men zou moeten zien. misschien zelfs verplicht stellen op een aantal scholen. gewoon omdat deze film zo goed is..

een echte aanrader

recensie van de film:

Skin (2008)

Regie: Anthony Fabian | 107 minuten | drama, biografie | Acteurs: Sophie Okonedo, Sam Neill, Terri-Ann Eckstein, Bongani Masondo, Alice Krige, Dan Robbertse, Jeremy Crutchley, Jonathan Taylor, Thami Baleka, Valesica Smith, Ella Ramangwane, Faniswa Yisa, Hannes Brummer, Zamanthebe Sithebe, Onida Cowan, Leana Tryttsman, Lauren Das Neves, Jacques Gombault, Danny Keogh, Nicole Holme, Ben Botha, Duane Saayman, Zoea Alberts, Burger Nortje, Simon Mdakhi, Elizabeth Serunye, Jonathan Pienaar, Tiaan Rautenbach, José Domingos, Nicole Regelous, Danie Struwig, Elrize Swanepoel, Kaylim Willet, Cobus Venter, Nomhle Nkonyeni, Kate Lyn Von Meyer, Ruaan Bok, Tumi Morake, Anna-Mart Van Der Merwe

Sommige waargebeurde verhalen zijn zo schokkend of bizar dat je bijna niet kunt geloven dat ze niet verzonnen zijn. Het levensverhaal van Sandra Laing bijvoorbeeld. In 1955 werd ze geboren in Piet Retief (nabij Swaziland) in Zuid-Afrika. Haar vader en moeder waren blank, evenals haar oudere broer Leon. Sandra had echter een donkere huid en kroeshaar. Ook haar jongere broertje Adriaan was gekleurd. Omdat haar beide ouders – lid van de Nationale Partij en aanhangers van het Apartheidsysteem – blank waren, ging Sandra naar een blanke kostschool. Daar begonnen de problemen. In die tijd werden blanken en zwarten strikt gescheiden gehouden. Sandra, die steeds donkerder werd naarmate ze ouder werd, was duidelijk anders dan de rest en werd dan ook veel gepest. Ook de leraren deden daaraan mee. Toen ze tien jaar was, werd ze van school gestuurd omdat ze de orde verstoorde. Het was het begin van een jarenlange strijd. Haar ouders vochten de wet aan om haar als blank te laten bestempelen. Toen ze dat eenmaal voor elkaar hadden, ontdekte Sandra zelf echter dat ze zich nooit welkom zou voelen in de blanke gemeenschap.

Het aangrijpende verhaal van Sandra Laing is in de jaren zeventig al eens verwerkt tot een documentaire. Debuterend regisseur Anthony Fabian vond het tijd dat er ook een speelfilm van werd gemaakt. Het boek dat enkele jaren geleden verscheen over Laing gebruikte hij als leidraad. De film begint met een korte flash forward naar de tegenwoordige tijd. Het is 1994, de dag dat de eerste vrije verkiezingen gehouden worden in Zuid-Afrika. Een dag van grote verandering. De buitenlandse pers is alom aanwezig om verslag te doen van dit historische moment. Ze kloppen ook aan bij Sandra Laing (Sophie Okonedo), wiens bizarre verhaal inmiddels symbool is komen te staan voor de Apartheid. ‘Ik zou willen dat Mandela onze president was toen ik geboren werd’, zegt ze. Dan neemt Fabian ons mee terug in de tijd. Eerst naar 1965, als de tienjarige Sandra naar de blanke kostschool gaat en er niet geaccepteerd wordt. Als haar ouders het rechtssysteem willen aanvechten om hun dochter te laten ‘reclasseren’ als blanke, moet ze talloze vernederende tests ondergaan. Vader Abraham (Sam Neill) twijfelt eraan of hij wel echt de vader is van het meisje, wat zijn huwelijk met Sannie (Alice Krige) niet ten goede komt.

Na een jarenlange strijd is het de Laings gelukt om hun dochter officieel als blanke te laten registreren. Het is inmiddels 1973. Voor Sandra is het tijd een leuke man te vinden. Haar ouders zien haar als ‘blanke’ het liefst met een Afrikaner thuiskomen, maar Sandra voelt zich bij hen niet op haar gemak. Dan wordt ze verliefd, op de zwarte Petrus Zwane (Tony Kgoroge), een werknemer van haar vader. Ze weten hun liefde lange tijd geheim te houden, maar dan komt haar vader erachter. Woedend is hij. Een blanke en een zwarte, dat gaat niet samen. Maar Sandra is verliefd en bovendien zwanger en dus verlaat ze haar ouders om met Petrus in Swaziland te gaan wonen. Lange tijd gaat het goed, maar ook in de zwarte gemeenschap kan ze niet goed aarden. In de door armoede geteisterde sloppenwijken wordt ze als kleurling (volgens de wet is ze zelfs nog ‘blank’) gezien als aanstichter van al het kwaad. Petrus raakt aan de drank en stelt zich onmogelijk op, waardoor ze besluit er met hun twee kinderen vandoor te gaan.

Apartheid is al vaker onderwerp van films en documentaires geweest, maar in ‘Skin’ wordt het thema dat vaak breed getrokken wordt, toegespitst op de situatie van één persoon. Kleurlingen zijn vaak het ondergeschoven kindje geweest in de bespreking van Apartheid. De situatie van mensen die zowel zwart als blank bloed hebben is onderbelicht. ‘Skin’ grijpt het bijzondere levensverhaal van Sandra Laing aan om daar verandering in te brengen. Debutant Fabian brengt het er heel aardig vanaf, al neemt hij wellicht iets te veel hooi op zijn vork; doordat hij een periode van dertig jaar wil comprimeren tot een krap twee uur durende film, kan hij niet elk hoofdstuk evenveel tijd geven. De film blijft daardoor vrij oppervlakkig. Zo zien we vrij weinig van Sandra’s tijd op de kostschool en de gebeurtenissen in de rechtszaal. Wat Fabian wel erg goed doet is dat hij enkele veelzeggende momenten (onder meer de ‘keuring’, waarbij gekeken wordt hoe zwart Sandra is en de verwoede pogingen van het meisje om zichzelf ‘schoon en blank’ te boenen met allerlei chemische rommel) er uitlicht. Confronterend en stuitend. De romance die opbloeit tussen Sandra en Petrus wordt erg lieflijk en warm in beeld gebracht; een mooi contrast met de furieuze reactie van haar vader.

Het acteerwerk is van een hoog niveau, al is het halverwege de film lastig te geloven dat de veertigjarige (!) Sophie Okonedo een tiener voor moet stellen. Naarmate de film vordert en Sandra ouder wordt, komt Okonedo dan ook steeds beter uit de verf. Tony Kgoroge is een charmante verschijning. Het is goed voor te stellen dat Sandra voor hem valt. Het is alleen jammer dat we niet zien hoe zijn personage van ambitieuze en liefhebbende man verandert in een lamlendige dronkelap. Maar daar kan Kgoroge natuurlijk weinig aan doen. Sam Neill en Alice Krige schitteren als Sandra’s ouders Abraham en Sannie. Vader Laing mag dan een stugge, racistische bullebak zijn, wie goed kijkt ziet dat hij handelt uit liefde voor zijn dochter. Hij wil haar beschermen. De twijfels over zijn vaderschap vreten aan hem. Sannie Laing staat tussen twee vuren. Ze houdt zielsveel van haar kind maar wil haar man niet teleurstellen. De cinematografie van Dewald Aukema en Jonathan Partridge oogt elegant. Vooral de scènes uit Sandra’s jeugd oogt dankzij het gebruik van sfeervolle sepiatinten erg mooi.

‘Skin’ is een aangrijpende film over een zwarte bladzijde uit de Zuid-Afrikaanse geschiedenis. De keiharde realiteit van de segregatiewetten krijgt een gezicht; Sandra Laing weet hoe het voelt om je nergens thuis te voelen, het idee te hebben dat je nergens echt bij hoort. Dat thema maakt deze film niet alleen vanuit een historisch, maar ook vanuit een psychologisch oogpunt interessant. Het acteerwerk van de belangrijkste castleden is dik in orde en de film oogt beeldig. Waar Fabian de mist ingaat is het gebrek aan diepgang. Hij toont ons de belangrijkste hoofdstukken uit Sandra’s leven, maar vergeet veelal de zaak uit te diepen. Daardoor heb je na afloop van ‘Skin’ toch het idee dat er meer in had gezeten.