JAN

Al jaren geef ik de lessen Carmen,. een serie lessen over pesten. De les begin ik altijd met een brief aan de leerlingen van de klassen waarin Carmen verteld dat ze van school is gegaan omdat ze zo vreselijk gepest is.. Aansluitend vertel ik dan de verhalen over kinderen die gepest zijn, ik vertel ze verhalen over wat ik weet over wat pesters doen, ik vertel het verhaal van dat meisje jaren geleden op school bij mij, ik werkte er net, toen er een mentrix de personeelskamer binnen liep, lachend en vertelde dat een meisje bij de gym haar kleren was kwijt geraakt, dat ze niet wist waar ze waren, en ze vond het erg grappig, zelfs toen dat meisje haar kleren terugvond in het toilet, waarover heen was gepiest en gepoept en gespugt.. ik ben toen erg boos geworden en heb desbetreffende collega hierop behoorlijk aangesproken, en me toen al bedacht ik ga iets doen met pesten, dit gaat mijn specialiteit worden,. Niet alleen me specialiseren in het pesten maar ook wat er aan te doen is... mede omdat ik dat zo belangrijk vind dat we weten hoe te stoppen en hoe aan te pakken. Dit verhaal raakt veel kinderen mede omdat ze horen dat een docent ook niet perfect is en soms dom is in haar of zijn humor. Ik vertel er altijd bij dat diegene die gepest is of gepest word, dat ze heel goed moeten beseffen dat het niet aan hun ligt dat ze gepest worden, dat ze niet fout zijn maar dat ze uniek en goed zijn zoals ze zijn. Ik benadruk altijd dat iemand die iemand pest geen vrienden heeft, omdat vriendschap gebasseerd is op wederzijds respect en niet op angst. De pester heeft alleen vrienden die bang voor hem zijn, en ze gaan met diegene om omdat ze bang zijn dat zij uiteindelijk zelf gepest gaan worden. Ook vertel ik altijd het verhaal van Jan. Jan een brugklaspuber, komt op een school voor het eerst, en gelukkig zeg ik erbij is het niet deze school. De mentor van Jan ziet Jan aankomen en ziet de geweldige oren van Jan en zegt spontaan: Hey Aapje, en Jan lacht maar wat, want ja je gaat niet tegen zon vreemde meneer zeggen dat je dat niet leuk vind.. Het verhaal gaat verder en verder, dat op een gegeven moment iedereen Jan Aapje noemt, en dat Jan het niet leuk vind maar ja hij kan niets meer zeggen want ja hij heeft het toegestaan.. Ik vertel het verhaal nu heel kort maar ik vertel het aan de kinderen veel langer. Ik vertel dan dat Jan naar klas 3 gaat en hoopt dat het over is een nieuwe kans, maar ja zijn mentor is, juist de mentor uit klas 1 en die zegt meteen als hij Jan ziet Hey Aapje... en weer durft Jan niets te zeggen over dat hij dit niet leuk vind. En de hele school gaat er mee aan de haal.. Op een dag, net voor de kerstvakantie ( ik maak het daarmee net iets dramatischer) komen twee ouders op school en die vragen naar de mentor van Jan uit klas 3a, maar in deze klas blijkt geen Jan te zitten, waarop de vader zegt tegen de vrouw achter de leerlingenadminstratie.. misschien is hij beter bekent als Aapje, waarop die mevrouw zegt Oh Aapje, wat een heerlijk joch is dat, hij doet het zo leuk. vorige maand hebben we hem een apenpak aan laten trekken en is hij door de school gegaan als aap met bananen in zijn hand. De week erop hebben we nog een kooi in de aula gezet daar zat hij in als een aap met bananen, ( ik weet zelf wel het is wat overdreven, maar toch bij de kinderen werkt het, ze zien het voor zich , lachen zelfs een beetje, en ik heb ze waar ik ze hebben wil)Dan vraagt de mevrouw waarom ze de mentor van Aapje willen spreken, Waarop moeder zegt dat Jan niet meer naar school komt, de mevrouw vraagt nog, is hij ziek, andere school, misschien gaan werken want het was toch al geen hoogvlieger aan de cijfers te zijn.. waarop de moeder aan de mevrouw een briefje geeft en niets zegt De mevrouw van de receptie slaat het briefje open en lees....
"Ik ben het zat dat ik aapje heet, ik ben Jan en ik wil Jan zijn" en Jan is voor de trein gesprongen.. harstikke dood... dank zij een foute opmerking van een docent en een hele school die daar aan mee heeft gedaan. De klas is ijzig stil.. en luistert helemaal, daarna vertel ik ze dan ook het geen verzonnen verhaal is, ik haal dan Tim aan, het meisje dat voor de trein is gesprongen, waarvan laatst bekend is geworden dat er zelfs leerlingen die haar pesten vrij hadden gevraagd om te kijken of ze het wel echt deed.. hoe durven ze, de jongen uit Wassenaar waar ik helaas de naam van kwijt ben.. en ik vertel het ze.. en ze zijn stil.. en blijven stil... heel stil.
Daarna begin ik met de lessen van Carmen.. maar dat is niet alles, als we de hele serie hebben gespeelt en ze tips hebben gekregen van mij hoe dit aan te pakken met elkaar, hoe het beter is op te lossen leg ik op het eind een speelgoedknuffel aapje in het midden van de klas en zeg tegen iemand in de klas, ga je gang doe maar wat met Aapje, en ik schrik daar enorm van want wat ik zie is erg, de ene schopt hem, de ander gaat er mee gooien, weer een ander draait zijn nek om, een enkeling tilt hem op en aait hem, maar de meesten zijn toch druk met geweld dingen en springen op dit aapje, het ergste is nog wel dat ze elkaar vertellen wat ze moeten doen en mensen doen dat..... ik laat ze en als ze klaar zijn.. loop ik naar de aap waar hij dan ook mag liggen  en zet er een bordje bij met  "JAN" en zwijg... en loop terug naar mij plek... in de klas valt een stilte en ik zeg alleen maar, zelfs bij jullie is Jan niet veilig, terwijl ik juist had verwacht dat jullie Jan zouden helpen en koesteren. maar zie wat jullie gedaan hebben, zie waartoe jullie in staat zijn.. Besef je nu dat door jou Jan, Tim dat meisje en die jongen uit wassenaar dood zijn.. door ook wat jij doet.. jij doet mee en beschermt ze niet.. Het is dan ijzig stil, ze zijn geconfronteerd met hun eigen gedrag... en natuurlijk probeert iemand het altijd goed te praten waarop ik dan zeg. ik had niet gezegd dat je dat moest doen, ik zei doe maar iets met aapje. en dat kan ook liefdevol zijn..
Dit heeft altijd nog impact op de leerlingen en ze zijn stil.... en die spiegel is keihard, maar ik denk dat je over pesten niet zachtzinnig kan zijn, je moet confronteren je moet  ze er op wijzen in de hoop dat ooit het pesten stopt.. maar ik ben bang dat het iets zal zijn van altijd.