Als de zaal volloopt, hoor ik gefluister. Nieuwsgierige toeschouwers speculeren over hoe de meest pikante passages uit het boek van Saskia Noort of scènes uit de gelijknamige serie tot leven zullen komen op het toneel. Want laten we eerlijk zijn: de bekende titel Nieuwe Buren roept bij velen direct één thema op: seks.

De voorstelling opent met een blik op de dynamiek tussen Eva en Peter, een koppel dat elk op zijn eigen manier omgaat met de miskraam die Eva een tijd geleden heeft gehad. Terwijl Eva nog diep in haar rouwproces zit, probeert Peter het leven weer op te pakken zoals het was. De impact van verlies op een relatie, de emotionele afstand die door rouw kan ontstaan, is een boeiend thema, maar Nieuwe Buren duikt helaas niet echt het moment in. We moeten snel weer verder.

Het is een euvel dat vaker terugkomt in deze theaterversie. Het narratief voelt als een checklist: scènes uit het boek worden keurig afgevinkt, zonder diepere duik in de motieven en gedachten van de karakters. Hoe verhouden Steef en Rebecca zich tot elkaar, en wat drijft hen in de richting van hun buren? Er wordt terloops, en als misplaatste grap, opgemerkt dat Eva Steef leerde kennen toen hij dertig was en zij pas vijftien, maar dit blijft verder onbesproken. Pas in de tweede helft, wanneer de eerste officiële partnerruil plaatsvindt, krijgt Nieuwe Buren meer emotionele grip. De voorstelling weet dan goed de psychologische nasleep van zo’n escapade te vangen.

Het decor is realistisch vormgegeven, met een scherm op de achtergrond dat het uitzicht vanuit de kamerramen projecteert. Dit draagt bij aan de immersie, waardoor je je echt in de appartementen van beide koppels waant. De keuze van de makers om scènes in elkaar te laten overlopen – met acteurs die zichtbaar alvast stukken verschuiven voor een volgende locatie – voegt daar inhoudelijk weinig aan toe en hindert vooral de illusie. Daarentegen wordt er wel effectief gebruikgemaakt van licht en kleur. Tijdens de zinnelijke scènes versterken warme tinten de zwoele sfeer, en met name de clubscène springt eruit: een dynamisch en memorabel hoogtepunt van de voorstelling. Door de flitsende lichten, dreunende techno, de dialogen van de acteurs en de chaotische bewegingen van Jan Kooijman, wordt het publiek volledig meegezogen in Peters XTC-trip.

Grote vraag voorafgaand aan deze voorstelling was of de lust en spanning uit boek en serie zich evengoed zouden kunnen vertalen naar het podium. De voorstelling slaagt daar op een overtuigende en smaakvolle manier in. Als een vloeiend uitgevoerde dans op het hypnotiserende ritme van de muziek worden kussen uitgewisseld, en aantrekkingskracht en onderlinge verhoudingen subtiel tastbaar gemaakt.

Het vierkoppige ensemble weet in de regie van Aus Greidanus (junior) de dynamiek levendig te houden, met Edwin Jonker en Shanna Slaap (als Steef en Rebecca) die de nodige humor brengen. Kooijman lijkt in de eerste helft wat miscast, maar weet tegen het einde juist de meeste diepgang aan zijn personage te geven. Er zit een wrange ironie in het feit dat zijn karakter, die ernaar smacht om ‘knapper en geiler’ gevonden te willen worden door zijn vrouw, wordt vertolkt door een acteur die eerder is uitgeroepen tot de meest sexy man van Nederland. Toch slaagt Kooijman erin deze onzekerheid overtuigend neer te zetten. Zijn transformatie van een lieve, onzekere man naar iemand die zichzelf en zijn relatie opnieuw moet herdefiniëren, is het meest intrigerende aspect van de voorstelling – ook al had de opbouw daarvan evenwichtiger gekund. De drastische keuzes die zijn personage in de laatste akte maakt, voelen enigszins abrupt.

Met zoveel ingrediënten voor een diepere exploratie van de thema’s voelt het alsof er meer in had gezeten. Maar Nieuwe Buren is zeker een vermakelijke voorstelling met sterke visuele elementen en genoeg momenten die lach en schok ontlokken.