per ongeluk gestart en wat een gave programma is dit. Ik zit telkens weer te snotteren. Er gebeuren zoveel mooie dingen in deze serie.. Het is prachtig
Ik geniet, ik vind het een aanrader.
Ik geniet, ik vind het een aanrader.
Deze 'Fab 5' slaan met realityprogramma Queer Eye bruggen in het gepolariseerde Amerika
Al is de werkelijkheid wel een beetje gepolijst
Als
de toon van de president van het machtigste land ter wereld
onverzoenlijk is en de politieke en maatschappelijke verdeeldheid
navenant groot, wat brengt dan nog verzachting? Nou, vijf gays in een
zwarte pick-up.
Bestaat
er zoiets als bingetherapie? Netflixsessies die het vertrouwen in de
mensheid een beetje herstellen, die fungeren als een antidotum tegen het
wereldleed uit de journaals? En kan die troost dan worden geboden door
nota bene een realityprogramma?
advertentie
Wie
de reacties op Queer Eye leest, zou denken van wel. De acht
afleveringen die half februari op Netflix verschenen, werden er met een
collectieve zucht van verlichting doorheen gejaagd. 'Nog nooit had een
metamorfoseprogramma zo veel betekenis', schreef de Amerikaanse site
Buzzfeed. 'Queer Eye ontdooit je bevroren hart', adviseerde de
Amerikaanse culturele site Vice. In Nederland ving Tim Hofman de
communis twitterio in een warme aanbeveling. 'Queer Eye op Netflix is zo
awesome', schreef de programmamaker. 'Vijf homo's die rednecks een
make-over geven, zónder cynisme. Vanuit de makers niet, vanuit de
kandidaten niet. Begin met kijken.'
Queer Eye is een remake van Queer eye for the straight guy, een Emmywinnend realityprogramma dat tussen 2003 en 2007 op de Amerikaanse televisie werd uitgezonden. In principe is de insteek van de Netflix-variant hetzelfde gebleven: vijf gays, de 'Fab 5' genoemd, helpen een deelnemer zijn leven weer op de rit te krijgen. De man in kwestie leert vooral hoe hij beter voor zichzelf en zijn omgeving kan zorgen.
Queer Eye is een remake van Queer eye for the straight guy, een Emmywinnend realityprogramma dat tussen 2003 en 2007 op de Amerikaanse televisie werd uitgezonden. In principe is de insteek van de Netflix-variant hetzelfde gebleven: vijf gays, de 'Fab 5' genoemd, helpen een deelnemer zijn leven weer op de rit te krijgen. De man in kwestie leert vooral hoe hij beter voor zichzelf en zijn omgeving kan zorgen.
Archetypische Trump-mannen
De
Netflix-versie is politieker dan het origineel: de coaches zijn
diverser (zo noteren we een homoseksuele moslim die opgroeide in
Groot-Brittannië maar van Pakistaanse komaf is) en er worden
nadrukkelijk bruggen geslagen in het gepolariseerde Amerika.
De Fab 5 rijden in een zwarte pick-uptruck door Georgia, een conservatieve red state in het zuidoosten van de VS. De kandidaten zijn dan ook archetypische Trump-mannen, zoals een politieagent met rode 'Make America Great Again'-pet en een alleenstaande vijftiger die bij thuiskomst direct een redneck margarita (*zie kader) inschenkt en plaatsneemt in een morsige ligstoel.
Maar de vijf coaches rijden ook naar hoofdstad Atlanta om een jonge zwarte man die worstelt met zijn geaardheid te helpen - vandaar dat het 'straight guy' uit de oorspronkelijke programmatitel ontbreekt. Dat is meteen ook de emotioneelste en indrukwekkendste aflevering van de serie.
De Fab 5 rijden in een zwarte pick-uptruck door Georgia, een conservatieve red state in het zuidoosten van de VS. De kandidaten zijn dan ook archetypische Trump-mannen, zoals een politieagent met rode 'Make America Great Again'-pet en een alleenstaande vijftiger die bij thuiskomst direct een redneck margarita (*zie kader) inschenkt en plaatsneemt in een morsige ligstoel.
Maar de vijf coaches rijden ook naar hoofdstad Atlanta om een jonge zwarte man die worstelt met zijn geaardheid te helpen - vandaar dat het 'straight guy' uit de oorspronkelijke programmatitel ontbreekt. Dat is meteen ook de emotioneelste en indrukwekkendste aflevering van de serie.
Een
redneck margarita wordt gemaakt met onder meer (goedkope) tequila en
Mountain Dew. Deze frisdrank heeft zijn oorsprong in Tennessee, als
mixdrankje voor whisky. De naam Mountain Dew is afkomstig van de
19de-eeuwse term voor whisky. Tegenwoordig wordt de limonade
gefabriceerd door PepsiCo en is het een van de populairste frisdranken
van de Verenigde Staten. Daarbij is de drank het symbool van de
zogeheten white trash: de witte onderklasse van Amerika.
Stereotype
Samen
werken kandidaten en Fab 5 toe naar een speciale gebeurtenis, een
feestje bijvoorbeeld, waarbij de voorheen hulpeloze man kan gloriëren
met zijn verbeterde zelf. Vanuit hun designloft volgen de gays de
verrichtingen en de vijf heren zijn daarbij immer tot tranen toe
geroerd.
Het programma vaart op het stereotype dat homo's meer stijl en smaak hebben en de gemiddelde heteroman nog in een berenvel rondloopt. Elk lid van de Fab 5 heeft een specialisme. De blonde Bobby geeft het interieur een metamorfose, modeontwerper Tan probeert elke kandidaat het belang te laten inzien van een kast vol kleurige overhemden met korte mouwen en de extraverte Jonathan ('verzorging') leert mannen die nog nooit een pot dagcrème hebben vastgehouden nieuwe woorden, zoals 'hydrateren' en 'pommade'.
Antoni (een look-a-like van John Mayer maar met ogenschijnlijk meer nachtrust) is expert 'wijn en eten', wat in de praktijk betekent dat hij mannen van middelbare leeftijd probeert te leren hoe ze een avocado moeten snijden. Karamo neemt de vage categorie 'cultuur' voor zijn rekening, maar zou zichzelf op Linkedin vermoedelijk aanprijzen als mental coach. Hij doet doeltreffende uitspraken als 'ons gesprek raakte me diep'. Daar zijn ze allemaal erg behendig in, dingen zeggen waarom de kandidaten en zijzelf moeten huilen.
Het programma vaart op het stereotype dat homo's meer stijl en smaak hebben en de gemiddelde heteroman nog in een berenvel rondloopt. Elk lid van de Fab 5 heeft een specialisme. De blonde Bobby geeft het interieur een metamorfose, modeontwerper Tan probeert elke kandidaat het belang te laten inzien van een kast vol kleurige overhemden met korte mouwen en de extraverte Jonathan ('verzorging') leert mannen die nog nooit een pot dagcrème hebben vastgehouden nieuwe woorden, zoals 'hydrateren' en 'pommade'.
Antoni (een look-a-like van John Mayer maar met ogenschijnlijk meer nachtrust) is expert 'wijn en eten', wat in de praktijk betekent dat hij mannen van middelbare leeftijd probeert te leren hoe ze een avocado moeten snijden. Karamo neemt de vage categorie 'cultuur' voor zijn rekening, maar zou zichzelf op Linkedin vermoedelijk aanprijzen als mental coach. Hij doet doeltreffende uitspraken als 'ons gesprek raakte me diep'. Daar zijn ze allemaal erg behendig in, dingen zeggen waarom de kandidaten en zijzelf moeten huilen.
Emo-tv
En
ja, dat werkt. Kijkers huilen net zo veel als de mannen op het scherm,
getuige de reacties op sociale media. Queer Eye is dan ook bijzonder
goed gemaakte emo-tv. De coaches komen niet alleen even langs om het
leven van een man overhoop te halen, maar delen ook hun eigen ervaringen
en kwetsbaarheden: opgroeien in een streng christelijk milieu terwijl
je ontdekt dat je op jongens valt, het verlies van een vader op jonge
leeftijd. Steeds is de boodschap: onze levens lijken weliswaar mijlenver
uit elkaar te liggen, maar uiteindelijk zijn we, heus waar, allemaal
mensen.
Doorgaans zoomt hulptelevisie louter in op de problemen van de deelnemers en vergroot die uit: het vieze en rommelige huis van de dwangmatige verzamelaar, de grote neus van het lelijke eendje dat op tv onder het mes gaat voor een make-over, de zwangere tiener die leeft op een dieet van Marlboro en Red Bull. De sores lijken onoverkomelijk, maar hé: dankzij de magie van de programmamakers komt het aan het eind van het programma toch altijd goed.
Doorgaans zoomt hulptelevisie louter in op de problemen van de deelnemers en vergroot die uit: het vieze en rommelige huis van de dwangmatige verzamelaar, de grote neus van het lelijke eendje dat op tv onder het mes gaat voor een make-over, de zwangere tiener die leeft op een dieet van Marlboro en Red Bull. De sores lijken onoverkomelijk, maar hé: dankzij de magie van de programmamakers komt het aan het eind van het programma toch altijd goed.
Maatschappelijke thema's
Queer
Eye is veel positiever: de mannen zijn al goed zoals ze zijn,
benadrukken de Fab 5 steeds, ze krijgen alleen wat handvatten aangereikt
om nog beter te worden. Het belangrijkste doel is het vergroten van het
zelfvertrouwen, zonder al te drastische ingrepen. De coaches leren de
deelnemers zich kwetsbaarder op te stellen, hun gevoelens te uiten en
vooruit, zo nu en dan een avocado-grapefruitsalade voor hun vrouw te
maken.
De serie raakt ook aan actuele maatschappelijke thema's. Aan het begin van de derde aflevering worden de Fab 5 in hun auto staande gehouden door een autoritaire politieagent. De sfeer is direct gespannen. 'Ze zagen mij waarschijnlijk achterin zitten', zegt de van origine Pakistaanse Tan. De zwarte Karamo, die achter het stuur zit, verstart. 'Ik ken dit soort agenten', zegt hij. Uiteindelijk blijkt de agent zijn collega voor het programma te hebben opgegeven. De coaches bezwoeren later in interviews dat zij niet op de hoogte waren van het gebbetje en dus authentiek reageerden.
De serie raakt ook aan actuele maatschappelijke thema's. Aan het begin van de derde aflevering worden de Fab 5 in hun auto staande gehouden door een autoritaire politieagent. De sfeer is direct gespannen. 'Ze zagen mij waarschijnlijk achterin zitten', zegt de van origine Pakistaanse Tan. De zwarte Karamo, die achter het stuur zit, verstart. 'Ik ken dit soort agenten', zegt hij. Uiteindelijk blijkt de agent zijn collega voor het programma te hebben opgegeven. De coaches bezwoeren later in interviews dat zij niet op de hoogte waren van het gebbetje en dus authentiek reageerden.
De
scène leidde tot kritiek en lof. Het is uniek dat het politiegeweld
tegen zwarte Amerikanen in zo'n licht programma aan de orde wordt
gesteld. 'Mijn zoon wilde geen rijbewijs halen omdat hij bang is om door
de politie te worden doodgeschoten', zegt Karamo later tegen de
kandidaat met rode Trump-pet - een ontboezeming die ook op witte
Amerikanen indruk zal maken. Tegelijkertijd wordt wel zeer lichtzinnig
omgesprongen met de reële angst van veel zwarte Amerikanen. Queer Eye
reduceert hun pijn eigenlijk tot een productiegrap in dienst van leuke
tv. Doodsbang voor de politie? O wacht, grapje hoor!
Natuurlijk vinden de Trump-pet en Karamo elkaar in een gesprek van man tot man, waarin ze begrip voor elkaars positie etaleren. 'Naar Black Lives Matter werd niet geluisterd en naar de politie werd niet geluisterd', zegt de Trump-agent. 'Als iedereen gewoon een gesprek zou kunnen voeren zoals wij nu, zou het veel beter gaan in de samenleving.'
Natuurlijk vinden de Trump-pet en Karamo elkaar in een gesprek van man tot man, waarin ze begrip voor elkaars positie etaleren. 'Naar Black Lives Matter werd niet geluisterd en naar de politie werd niet geluisterd', zegt de Trump-agent. 'Als iedereen gewoon een gesprek zou kunnen voeren zoals wij nu, zou het veel beter gaan in de samenleving.'
Geen documentaire
Zo,
dat is dan ook weer opgelost. Althans, als kijker verkeer je graag even
in de warme waan dat twee werelden elkaar gevonden hebben, dat het diep
verdeelde Amerika de kloof weet te dichten als iedereen maar meer
Netflix zou kijken. Want waar zie je tegenwoordig nou nog een echt
gesprek, met wederzijds begrip en de wil om eruit te komen? De reacties
op het programma laten zien dat kijkers ver willen gaan in hun
suspension of disbelief, het vermogen om kritiek opzij te zetten en te
geloven in wat je op het scherm ziet. Gewoon, omdat het zo
hartverwarmend is. En hoopgevend.
Maar Queer Eye is natuurlijk geen documentaire. Het gaat hier om reality-tv, een genre waarin de werkelijkheid vaak meer geweld wordt aangedaan dan de term doet vermoeden. De coaches lijken niet geselecteerd op hun specialisme, maar vooral op hun vermogen om bruggen te slaan. Als een redneck hun vraagt of ze het mannetje of vrouwtje zijn in een relatie - voor homo's een vermoeiend, stereotyperend cliché - leggen ze met bewonderenswaardig veel geduld uit dat 'niet alles zwart-wit is' en dat je 'allebei de broek aan kunt hebben'.
Maar Queer Eye is natuurlijk geen documentaire. Het gaat hier om reality-tv, een genre waarin de werkelijkheid vaak meer geweld wordt aangedaan dan de term doet vermoeden. De coaches lijken niet geselecteerd op hun specialisme, maar vooral op hun vermogen om bruggen te slaan. Als een redneck hun vraagt of ze het mannetje of vrouwtje zijn in een relatie - voor homo's een vermoeiend, stereotyperend cliché - leggen ze met bewonderenswaardig veel geduld uit dat 'niet alles zwart-wit is' en dat je 'allebei de broek aan kunt hebben'.
Aaibaarheid
Toevallig
zijn ook alle kandidaten extreem knuffelbaar en lijkt niemand scherpe
randjes te hebben. Ontmoetingen tussen extravagante gays en
strenggelovige christenen die al hun hele leven in de kerk horen dat
homoseksualiteit een zonde is, zouden in het werkelijke leven veel meer
schuren, maar in deze gepolijste reality-tvwerkelijkheid is dat nergens
het geval.
Montage speelt een belangrijke rol, waarschijnlijk een grotere dan je als troostkijker wilt beseffen. Een interview met Tan, die dus moslim en gay is, in New York Post geeft te denken. De stijlcoach vertelt dat de redneck tijdens de opnamen een beledigende opmerking maakte over moslims. 'Weet je dat je net twee uur met een moslim in de auto hebt gezeten?', vroeg Tan daarop. 'Ben je dan een terrorist?', reageerde de redneck. Hij bedoelde het niet verkeerd, verzekert Tan de interviewer, de man wist gewoon niet beter. 'Dus ik heb het rustig uitgelegd.'
Montage speelt een belangrijke rol, waarschijnlijk een grotere dan je als troostkijker wilt beseffen. Een interview met Tan, die dus moslim en gay is, in New York Post geeft te denken. De stijlcoach vertelt dat de redneck tijdens de opnamen een beledigende opmerking maakte over moslims. 'Weet je dat je net twee uur met een moslim in de auto hebt gezeten?', vroeg Tan daarop. 'Ben je dan een terrorist?', reageerde de redneck. Hij bedoelde het niet verkeerd, verzekert Tan de interviewer, de man wist gewoon niet beter. 'Dus ik heb het rustig uitgelegd.'
Dat
gesprek heeft de uitzending niet gehaald. Waarom, is niet bekend, maar
wonderlijk is het wel. Dit is juist een voorbeeld van uitersten die
elkaar ontmoeten, met al het ongemak en de botsingen die daarbij horen.
Misschien werd het te pijnlijk bevonden. Het gesprek zou flinke afbreuk
hebben gedaan aan de aaibaarheid van de redneck, die aardige eenzame man
om wie we aan het eind van de aflevering allemaal zitten te grienen.
Dat zou toch lastiger zijn als iemand even daarvoor zijn gevaarlijke
vooroordelen heeft tentoongespreid.
De kracht van Queer Eye is dat je daar helemaal niet over wilt nadenken. Het is het juiste programma op het juiste moment. Als zelfs een schietpartij op een middelbare school een land niet verenigt maar de partijen alleen maar verder uiteendrijft, zoals onlangs gebeurde in Florida, wat helpt dan wel? Nou ja, vijf gays in een zwarte pick-uptruck - in ieder geval voor de 45 minuten die elke aflevering duurt. Queer Eye is kippensoep voor de ziel, in gepolariseerde tijden.
De kracht van Queer Eye is dat je daar helemaal niet over wilt nadenken. Het is het juiste programma op het juiste moment. Als zelfs een schietpartij op een middelbare school een land niet verenigt maar de partijen alleen maar verder uiteendrijft, zoals onlangs gebeurde in Florida, wat helpt dan wel? Nou ja, vijf gays in een zwarte pick-uptruck - in ieder geval voor de 45 minuten die elke aflevering duurt. Queer Eye is kippensoep voor de ziel, in gepolariseerde tijden.
Waarom sommige homo's kapper Jonathan niet kunnen uitstaan
Van
de Fab 5 springt Jonathan Van Ness er het meest uit. Niet iedereen is
gecharmeerd van de kapper, maar Van Ness heeft een bijzondere gave.
'Wat vind je van die ene met die lange haren?', vraagt een vriend als ik de trailer van Queer Eye op Facebook deel. Ik word zelf ongelooflijk blij van kapper en schoonheidsexpert Jonathan Van Ness (30), het meest aanwezige lid van de Fab 5. Heerlijk hoe hij zijn manen laat wapperen door een föhn in zijn gezicht te blazen en even later zegt: 'It's very hard to work with all this luxurious Beyoncé hair in my face.' (Ik kan dat natuurlijk vertalen, maar een groot deel van de campy humor zit in Van Ness' overdreven Amerikaans-Engels, plus die vastgeschroefde, TellSell-achtige glimlach.) Ook geestig: Jonathan spreekt levenloze objecten aan als vrouw. Over een moisturizer met slechte bestandsdelen: 'She's a liar.' Alles wat uit zijn mond komt, is onverwachts. Zo schreeuwt hij tegen een ZZ Top-baard, die hij na jaren woekeren eindelijk heeft getrimd: 'Yes, balance! Yes, symmetry! Who gave us permission?!'
'Wat vind je van die ene met die lange haren?', vraagt een vriend als ik de trailer van Queer Eye op Facebook deel. Ik word zelf ongelooflijk blij van kapper en schoonheidsexpert Jonathan Van Ness (30), het meest aanwezige lid van de Fab 5. Heerlijk hoe hij zijn manen laat wapperen door een föhn in zijn gezicht te blazen en even later zegt: 'It's very hard to work with all this luxurious Beyoncé hair in my face.' (Ik kan dat natuurlijk vertalen, maar een groot deel van de campy humor zit in Van Ness' overdreven Amerikaans-Engels, plus die vastgeschroefde, TellSell-achtige glimlach.) Ook geestig: Jonathan spreekt levenloze objecten aan als vrouw. Over een moisturizer met slechte bestandsdelen: 'She's a liar.' Alles wat uit zijn mond komt, is onverwachts. Zo schreeuwt hij tegen een ZZ Top-baard, die hij na jaren woekeren eindelijk heeft getrimd: 'Yes, balance! Yes, symmetry! Who gave us permission?!'
Maar
veel homovrienden kunnen Jonathan niet uitstaan, blijkt uit reacties op
mijn tijdlijn. 'Niet te doen!' 'Zo camerageil!' 'Probeert veel te hard
om grappig te zijn!' Waarom roept deze vrolijke groomer zulke
uitgesproken reacties op? Is hij te vrouwelijk, te uitgesproken gay? De
twee felste tegenstanders zijn toevallig ook de meest gespierde
sportschoolhomo's die ik ken. Is dit dus een gevalletje van
'femme-shaming', zoals een andere vriend zich afvraagt, het belachelijk
maken van feminiene homo's? De ene spierbundel ontkent: 'Ik vind hem
niet grappig, maar dat is geen femme-shaming. Iedereen moet zo femme
zijn als-ie wil. Ik hou van de drag queens bij RuPaul's Drag Race - die
zijn wél grappig.' Een andere kennis schrijft: 'Mijn afkeer voor
luidruchtige homo's heeft niks met hun vrouwelijkheid te maken. Iemand
die zichzelf heel faggy, bitchy of fabulous vindt, vind ik gewoon saai.'
Jonathan is vooral een personage met wie veel homo's zich niet willen identificeren. Hij is in hun ogen een karikatuur: oppervlakkig, overdreven, een beetje dommig - en ook nog eens kapper. Voor de haters is Jonathan een soort Amerikaanse Roy Donders; nét het stereotype waartegen homo's in hun eigen omgeving al vechten. René van der Gijp zei in Voetbal Inside dat homo's beter kapper kunnen worden dan professioneel voetballer. Op mijn Facebook lijken vooral meisjes voor Jonathan te vallen, die genieten van zijn Beyoncé-imitaties in Queer Eye en in hem hun ideale gay best friend zien.
Jonathan is vooral een personage met wie veel homo's zich niet willen identificeren. Hij is in hun ogen een karikatuur: oppervlakkig, overdreven, een beetje dommig - en ook nog eens kapper. Voor de haters is Jonathan een soort Amerikaanse Roy Donders; nét het stereotype waartegen homo's in hun eigen omgeving al vechten. René van der Gijp zei in Voetbal Inside dat homo's beter kapper kunnen worden dan professioneel voetballer. Op mijn Facebook lijken vooral meisjes voor Jonathan te vallen, die genieten van zijn Beyoncé-imitaties in Queer Eye en in hem hun ideale gay best friend zien.
En direct daarna: 'Does my hair look insane? Yes, it does. But it's also fierce.'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten